aynİnsanın zihinsel ve bedensel gelişimi anneanne anne karnından başlar ve mezara kadar devam eden uzun süreli bir süreçtir. Bu süreçin bir çok değişkeni olsa da bir ihtiyaç bittiğinde yeni ihtiyaç basamağı başlamaktadır.  Maslow ise bu bir piramit ile açıklamıştır. 

1-  Fizyolojik ihtiyaçlar: Bu çocuklarımızın ilk 2 yılında yoğun olarak desteklediğimiz, sonrasında yavaş yavaş kendisinin organize etmeyi öğrenmesi gerektiği, yaşamı için mutlak gerekliliklerdir.  Yemek yemek, uyku, cinsellik, barınmak, beden ve ruh sağlığının korunması, güvenlik yaşama hakkıdır. Ve ölene kadar değişmeyecek ihtiyaçlarıdır. 

2- Güvenlik: 2 yaşından sonra çocuklar artık öğrendiklerini göstermeye başlar ve yavaş yavaş eğitim sürecine hazırlanırlar.  Kendi güvenliklerini sağlamak, yaşam becerileri, geçimini sağalmak, ahlak/hukuk/etik, aile, sağlık, mülkiyet ve yaşam hakkının güvenliğidir. Ancak, birey olma yolunda yeterli ilerleyemeyenler burada takılıp kalmaktadırlar. Devamlı ödün veren, yada sadece kendisi yaptığında doğru, başkası yaptığında yanlış olduğunu düşünenler, önündeki engellerden dolayı başaramayanlar, olaylara sadece kendisi açısından bakanlar,   kendisi neredeyse başkasının sınırının  oraya uzanamayacağını düşünenler.   Kendini tam anlamda güvende hissedenler bir üst basamağa kademeli olarak geçerler.

3- sevgi/ait olma ihtiyacı:  Aslında 6 aylıkken yabancılara verilen tepkilerle başlayan bir süreçtir. paralel dönemde çocuklar ailelerini gözleri ile takip ederler.  Üstün zekalılar da daha erken başlada normal gelişim gösteren çocuklarda 2 yaş sendromu ile belirtisini verir.  Kardeşler arasındaki problemlerin tam da başladığı 2  ortamı sağlayan duyguda buradandır.  Annesi kardeşinin saçını okşar öperken, diğeri ne hisseder.  Koşullar nedeniyle farklı davranılan çocuklarda en çok  yaranın açıldığı kısımdır.  Yetişkinlerin kendine benzer olmayan insanları dışlama seviyesi burada çok artar.  Bu dönemde yaşayan insanı tanımak çok kolaydır.  Ya saflık derecesinde iyilik yaparklar, ya hep ya hiç metodu ile olaylara bakarlar.  Psikozların en yoğun yaşandığı alandır.   Fanatiklik, aşırı milliyetcilik, aşırı dindarlık,  bunlar en büyük belirtidir.    Sadece kendi işine gelen ile arkadaşlık, aile  bağımlı kalıp kendi ailesini kafasında konumlandıramamak, kabul edilmek için sergilenen normal dışı davranışlar, kendisin ve karşısındakini seven,  karşısındakilerinde kendisini sevdiğini bilmeye başladığında mahremiyet de saygı başlar.  Ne kadar severse sevsin. Kendisini sevmeyen birinin yanında durmaz.  Sevginin iki taraflı olduğun bilir ve seven ile sevilenin yanyan geldiğinde ilişkinin anlamlı olduğunun farkına vardığında aslında bir üst ihtiyaç yavaş yavaş şekillenir.

4- Saygı ihtiyacı:  Özsaygı, güvenirlik, statü, bilinme ihtiyacı,güç, özgürlük, itibar ve sorumluluk alma ihtiyacıdır.  Bu aşamada ise kalanlar ise kendi gücünün altında olanları ezmeya başlar. Aslında bu 6 yaşından itibaren kendisini büyük yaşta göstermesiyle başlayan bir süreçtir.   Empati gibi soyut kavramların meyvesi 12 yaşından önce çıkmasa da sonuçların kalitesi erken çocukluk öncesinde başlanması gerektiğidir. 12 yaşında soyut kavramla başladığımızda bunun meyvesini orta yaş sonrasında ancak alabiliriz.  çocuklarımızın 2 yaşına kadar en temeli bakım olsa da 2 yaşından sonra artık eğitim hayatına girmesi gerekmektedir.   İş kolikler, dünyayı kurtarmak isteyenler, kolay kandırılabilir olmak aslında ilk 3 ihtiyacımızın karşılanmadığının göstergesidir.  ilk 4 ihtiyaçı kendisi, ailesi ve toplum tarafından karşılanıyorsa kişi de bir sakinli ve anlayışlı hal alıyor. Artık her olayın bir nedenin olacağının ve bazı şeylerin bir süreç olduğunun farkında olunuyor.    Daha secici olmakla birlikte öteki insan kavramı yok oluyor. Neden ve sonuç ilişkisi doğru bir şekilde çalışıp, hakkın hakına teslim edilmemesini ahkalsızlık olarak görüp, kendisine nasıl davranılmasını istiyorsa öyle davranmaya başlayarak bir üst ihtiyacı doğuyor. 

5-  Bilişsel ihtiyaçlar:  ilk 5 ihtiyacı karşılanan insan bilgiye susamış, anlayışlı  ve meraklı ve anlam ve öngürüsü olan yapısı oluyor.  Elbette mükemmel bir şekilde bu ihtiyaçların karşılanması söz konusu değil. Her bir yeni ihtiyaç başladığında tam giderilmemiş bir ihtiyaç olacaktır.   Etik kurul oluşmadan önce yapılan deneylerin çoğu aslında ilk 4 ihtiyacın bir çoğu karşılansa da eksiği olduğunu net olarak göstermektedir.    Kendi kendine öğrenebilmek, kendi hatası bulmak ve sonrası da bunu düzeltmek ve düzeltemediğimiz durumda bir uzmandan yardım almak bir üst basamağa geçtiğini göstermektedir.  7 yaşından 12 yaşına kadar çocuklar mutlak bir yapı iskelesi ile desteklensede 12 ile 15 yaş arasında sadece yoldan çıkması engellenecek kadar desteklenmelidir.   15 yaşındaki bir çocuğun her anlamda halen bir öğretmene ihtiyacı varsa ciddi olarak sıkıntı olduğu düşünülmelidir.  15 taşında bir çocuğa ne nasihat verilir,  sadece desteklenir.  Annesinin  dibini tutturduğu yemeği gördüğünde yorgun olmasına rağmen elinden geleni yaptığını fark edip takdiretmeye başlaması yeni bir ihtiyaç kapısını açtığı anlama gelir.  

6- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: önyargısız kendisini fark edip, gerçeklikle barışma ihtiyacıdır. 

 Ne kadar yetenekli olursa olsun kendini gerçekleştirememiş olmasının vereceği sancıdan daha büyük bir acı yoktur. 

 Aynur Şahin Yolal 

Yetişkinliğin hakkını verenler

Yetişkinliğin hakkını verenlerin en ortak özellikleri ise çocuklarında ailelerin, süreci doğru yönetebilmesidir.  Çocuğunuz  Seçin Erzan gibi 24 yaşında banka müdürü olacak kadar zeki olabilir. Arda Turan kadar da yetenekli olabilir.  Kendisini gerçekleştirme ihtiyacları tamamlanmayınca sonuç iyi olmuyor.